Denk verstandig en wees een bitje zuuniger

De Statenvergadering van vrijdag 25 oktober was een veelzijdige vergadering. Er is gedebatteerd over het werken naar een duurzame toekomst van Zeeland (d.m.v. het Klimaatakkoord en de Regionale Energiestrategie). Om weer nieuwe energie voor het vervolg van de vergadering te krijgen, genoten de Statenleden tijdens een boerenlunch van heerlijke Zeeuwse streekproducten. Ondertussen werd met de boeren gesproken over o.a. de problematiek rond stikstof en mest. De vergadering werd afgesloten met een debat over de wijze waarop de Eerste Kamerleden worden gekozen.

Initiatiefvoorstel referendum Klimaatakkoord
De SGP is geen voorstander van referenda, want dit zou de verantwoordelijkheid van volksvertegenwoordigers terugleggen. Er zijn een aantal momenten waarop kiesgerechtigde burgers naar de stembus mogen om hun volksvertegenwoordigers te kiezen. Mensen hebben daarbij wel degelijk de gelegenheid gehad om zich uit te kunnen spreken over het Klimaatakkoord. In vele verkiezingsprogramma’s van de SGP heeft een passage gestaan over het bouwen en bewaren van de aarde. Het hele Klimaatakkoord gaat over het bouwen en bewaren van deze aarde.
Het is de taak van politici om de mensen die hen gekozen hebben te vertegenwoordigen. Die verantwoordelijkheid moeten ze niet uit de weg gaan en het debat voeren op de inhoud. Provinciale Staten kunnen een beleidsvoorstel veranderen door amendementen in te dienen. Dat betekent hard werken om te zorgen dat een meerderheid van de partijen ermee in kan stemmen, zodat een voorstel beter wordt. Met een referendum kan niets veranderd worden. Er is simpelweg de keuze tussen ja of nee. Het initiatiefvoorstel is door de Staten verworpen. 

Klimaatakkoord
De Bijbelse boodschap is erop gericht dat mensen leven in verbinding met God, medemensen en de schepping. Die aspecten in ons leven staan niet los van sociale of materiële zaken. Wie zelf beleeft dat hij of zij medeverantwoordelijk is voor het milieu, gaat zich bewogen voelen met anderen en Gods schepping en wil Bijbels rentmeesterschap in praktijk brengen. De overheid is daarin mede-rentmeester.
Het Klimaatakkoord bevat landelijke doelen voor 2030, met een doorkijk naar 2050, en stelt de uitvoeringskaders en maatregelen op hoofdlijnen vast. Door het Klimaatakkoord te ondertekenen, ligt er voor Zeeland een inspanningsverplichting om de onderdelen die betrekking hebben op de provinciale taken in Zeeland uit te voeren en daarmee de afgesproken klimaatdoelen te realiseren (49% CO2-reductie in 2030 en 95% reductie in 2050).
Landelijk heeft de SGP tegen de Klimaatwet gestemd. Dat heeft te maken met de eerdergenoemde doelstellingen voor 2030 en 2050 die wettelijk worden vastgelegd. De landelijke SGP heeft tegen de wet gestemd, omdat het niet de bedoeling kan zijn dat deze doelstellingen over de rug van inwoners en ondernemers met juridische procedures worden uitgespeeld. Want, hoe haalbaar en betaalbaar zijn die doelstellingen? De Raad van State heeft er al op gewezen dat deze inschatting nog niet is gemaakt. Dat geldt voor het Klimaatakkoord ook. Om die reden wil de SGP-Statenfractie voorzichtig omgaan met dit besluit. Aan het Klimaatakkoord zitten best wat haken en ogen.

Zorgen

• Denk bijvoorbeeld aan de eenzijdigheid van zonne- en windenergie, waardoor de betrouwbaarheid van de energievoorziening in het geding komt.
• Bovendien ontbreekt een doorlichting van de gevolgen van alle maatregelen bij elkaar voor het hele energiesysteem. 
• Inwoners en ondernemers worden onvoldoende gestimuleerd om zelf energie en oplopende gaskosten te besparen. 
• Er wordt onvoldoende rekening gehouden met het MKB.
• Er is onvoldoende aandacht voor het probleem dat er veel van gemeenten wordt verwacht, terwijl ze niet de middelen hebben om aan die verwachtingen te voldoen. 

Positieve zaken
Naast bovengenoemde punten, zijn er gelukkig ook positieve punten.

• De opbrengst van de CO2-heffing voor de industrie wordt terug gesluisd naar de bedrijven.
• Benzinerijders die geen elektrische auto kunnen betalen, krijgen niet langer het deksel op de neus.
• De belastingvrije voet van energiekosten wordt verhoogd. 

Nu Zeeland alleen hoeft in te stemmen met de delen die ons als provincie raken, vindt de SGP het belangrijk om de balans op te maken. Dat heeft geleid tot een aanscherping van het besluit. Een deel van bezwaren die de SGP heeft, staan beschreven in een appreciatie van het IPO (Interprovinciaal Overleg) en een brief van Gedeputeerde Staten (GS). Denk bijvoorbeeld aan het inkomstenverlies van provincies door minder opcenten. Daarnaast wil de SGP in het besluit toevoegen dat onze provincie het ziet als een inspanningsverplichting om de doelen te behalen. Het mag niet zo zijn dat we juridisch worden gebonden aan de doelstellingen. Regeren is vooruitzien. We hebben dat nu ook gezien bij het stikstofprobleem. Provincies worden gedwongen om maatregelen te nemen. De SGP wil dat de provincie zelf de regie kan houden. Daar moeten anderen geen aanspraak op kunnen maken. De SGP heeft daarom samen met VVD en CDA een amendement ingediend om de IPO-appreciatie en de brief van GS te betrekken in het Statenbesluit. Dit amendement is aagenomen met 30 van de 38 stemmen. Het Statenvoorstel Klimaatakkoord is met inbegrip van de IPO-appreciatie en de brief van GS aangenomen. 

Regionale Energiestrategie
De manier waarop de afgesproken klimaatdoelen worden gerealiseerd, is uitgewerkt in een Zeeuwse Regionale Energiestrategie (RES). Provinciale Staten zijn samen met alle gemeenteraden van de Zeeuwse gemeenten verantwoordelijk voor het vaststellen van de RES. In de Statenvergadering zijn wensen en bedenkingen geuit door de verschillende fracties. Deze wensen en bedenkingen worden meegenomen bij het opstellen van de definitieve RES. De besluitvorming door Provinciale Staten over de RES Zeeland wordt begin 2020 verwacht. De SGP heeft Gedeputeerde Staten gevraagd om rekening te houden met 4 aandachtspunten:

• Financiën. De gedeputeerde heeft aangegeven dat voor heel veel zaken de provincie niet aan de lat staat. Dat betekent dat het van andere partijen moet komen, veel vanuit de Rijksoverheid. Het is echter niet bekend hoeveel geld er naar Zeeland gehaald kan worden. Dat moet wel een voorwaarde zijn om eventuele maatregelen uit te voeren.
• Andere energiebronnen. We moeten in Zeeland alle kansen benutten om andere vormen van energie uit te proberen, in combinatie met onderwijs en bedrijfsleven. Leveringszekerheid van energiebronnen is daarin een cruciale factor. Er moet op korte termijn een besluit worden genomen over het langer openhouden van de kerncentrale. CO2 vrij en een constante levering. De energielevering van de kerncentrale moet voor een groot deel meetellen voor de doelen van Zeeland, en niet alleen voor Nederland.
• Industrie. In de RES is te weinig aandacht voor de industrie. Zij kunnen veel betekenen voor Zeeland, voor de inwoners en andere bedrijven. 
• Besparen. Er moet niet teveel gefocust worden op energieopwekking, maar vooral op energiebesparing. Zuinigheid past bij ons als Zeeuwsen en daar kan bij de dagelijkse energiebehoefte nog wel wat meer op gelet worden. 

Proces Eerste Kamerverkiezingen
Het kabinet heeft een voorstel gedaan om terug te keren naar de wijze van verkiezing van de Eerste Kamer zoals deze van 1922 tot 1983 werd gebruikt. De leden van de Eerste Kamer worden dan voor zes jaar gekozen, waarbij om de drie jaar beurtelings 37 of 38 Kamerleden worden gekozen. In de huidige situatie worden de Eerste Kamerleden kort na de Provinciale Statenverkiezingen gekozen door de Provinciale Staten. Het kabinet is van mening dat ontwikkelingen van zittingsduur en politiek karakter zich minder goed verhouden tot de rol van de Eerste Kamer als college van reflectie en heroverweging. Dit voorstel van het kabinet baart de SGP grote zorgen. De SGP is een sterk voorstander van goed staatsrecht. Het door het kabinet gepresenteerde voorstel is daar geen voorbeeld van. De SGP heeft drie hoofdredenen om dit voorstel af te wijzen:

• Er is geen duidelijke probleemstelling. Welk probleem moet er opgelost worden? Het is geen hoofdargument dat de Eerste Kamer te politiek zou zijn en dat er daarom anders gekozen zou moeten worden. Wie zich verdiept in de geschiedenis, zal zien dat er zelfs voor 1922 al geluiden waren dat de Eerste Kamer te politiek was. Vervolgens is het huidige stelsel ingesteld. Nu teruggaan naar het stelsel waar die kritiek ook al gehoord werd, is dus niet logisch.
• De staatscommissie Remkes heeft een negatief advies uitgebracht over het voorstel. Ook de commissie Remkes beschrijft de onduidelijkheden over de probleemstelling en geeft aan dat het effect op de verdeling van de Eerste Kamerzetels niet heel veel uitmaakt.
• Een ander belangrijk nadeel van een terugkeer naar deze wijze van verkiezing is dat het voor kleine partijen moeilijker is om in de Eerste Kamer te komen. De SGP vindt het van belang dat minderheden in onze democratie beschermd worden. In het gepresenteerde voorstel zijn dan bij iedere verkiezing namelijk maar 37 of 38 zetels te verdelen in plaats van 75. Dit leidt tot een verdubbeling van de kiesdrempel. Hierdoor worden minderheden in onze democratie niet beschermd. 

De Staten hebben unaniem aangegeven geen voorstander te zijn van het door het kabinet gepresenteerde voorstel. Deze boodschap zal aan het IPO-bestuur worden doorgegeven.