12 november 2020

Meer aandacht nodig voor Zeeuwse molens, Provincie gaat molenvisie opstellen

Meer aandacht nodig voor Zeeuwse molens, Provincie gaat molenvisie opstellen.

De SGP-, CDA-, VVD- en PvdA-Statenfractie hebben de afgelopen tijd gesprekken gevoerd met molenaars en vertegenwoordigers van Vereniging de Zeeuwse Molen en het Gilde van Vrijwillige Molenaars. Door die gesprekken en werkbezoeken aan molens zijn we gealarmeerd over de staat van de laatste 77 molens in Zeeland. Wij maken ons zorgen en vinden de molens van cultureel-historisch, economisch en educatief belang. Het is wenselijk de staat van de resterende Zeeuwse molens in kaart te brengen en een haalbare route naar behoud en gebruik op te stellen.

Naar aanleiding hiervan hebben de fracties van de PvdA, de SGP, het CDA en de VVD in september schriftelijke vragen gesteld aan het college van Gedeputeerde Staten van Zeeland. Op dinsdag 10 november heeft het College geantwoord op deze vragen. De vragen en antwoorden vindt u hieronder:


1. Hebben Gedeputeerde Staten zicht op de huidige staat van de molens in Zeeland? Graag een toelichting.

Ja, Gedeputeerde Staten hebben inzicht in de huidige staat van de molens in Zeeland. In Zeeland staan 83 historische molens op de rijksmonumentenlijst (waarvan 8 een molenromp). De staat van deze molens blijkt uit de monitor voor de fysieke staat van rijksmonumenten die sinds 2017 in opdracht van de provincie en in samenwerking met de rijksdienst voor het cultureel erfgoed wordt uitgevoerd. Hieruit blijkt dat 19 molens in goede staat zijn, 33 in redelijke staat, 18 in matige staat en 13 in slechte staat. Drie molens die in de monitor nog als matig of slecht staan aangeduid, hebben recent restauratiesubsidie ontvangen en zijn inmiddels in goede staat of nog in restauratie.

2. Zijn Gedeputeerde Staten bereid om, in samenwerking met partners (participatief), een molenvisie op te stellen waarin onder andere onderstaande punten zijn opgenomen? Graag een toelichting.

Ja, wij zijn bereid in samenwerking met partners zoals de Vereniging Zeeuwse molen, het Gilde van vrijwillige Molenaars, Erfgoed Zeeland, gemeenten en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed een molenvisie op te stellen. Wij verwachten dat de door u genoemde punten daarin worden opgenomen maar willen dit in overleg met de partners bepalen.

Een Zeeuwse molenconsulent.
Uit overleg met de partners zal moeten blijken wat de functie van een molenconsulent kan zijn, of dit zinvol is en wat de mogelijke kosten hiervan zijn.

Provinciale deelname aan wervingscampagnes voor molen-vrijwilligers.
Het is onduidelijk welke vrijwilligers hier bedoeld worden. Naast vrijwillige molenaars en molengidsen zijn er ook vrijwilligers die andere activiteiten organiseren. Bij de voorbereiding van de visie dient hier duidelijkheid over te komen en kan een mogelijke rol van de provincie hierin bepaald worden.

Het effect van de ruimtelijke omgeving (biotoop) op de molens.
In de Omgevingsverordening Zeeland 2018 is reeds een artikel opgenomen over de molenbiotoop van traditionele windmolens waarbij regels zijn opgesteld tot behoud van windvang van de in of nabij het plangebied aanwezige traditionele windmolens. In bestemmingsplannen dienen hiertoe regels te worden opgenomen. In de zogenaamde Zeeuwse Molenrevue (2016) is de staat van de molenbiotopen opgenomen. Aan dit onderwerp wordt dus al aandacht besteed. Bezien zal worden of dit dient te worden uitgebreid.

Een (alternatieve) visie op de ingeperkte draaipremieregeling.
In 2017 is besloten om gemeenten die een historische molen in eigendom hebben geen subsidie meer te verstrekken voor het doen draaien van hun molen(s). Dit was mede ingegeven vanwege het feit dat het om hele kleine bedragen ging. In veel gevallen werd slechts €100,- subsidie aan een gemeentelijke eigenaar per jaar per molen verstrekt.
Wij vinden het niet opportuun om dit besluit te heroverwegen om een gemeentelijke overheid een dergelijk klein bedrag aan subsidie te verstrekken voor hun eigendom.
Molens in eigendom van stichtingen/particulieren blijven uiteraard in aanmerking komen voor de draaipremie.

Het stimuleren, ondersteunen, behouden of overdragen van het vakmanschap van de molenaars.
Dit onderwerp zullen wij bij de visie betrekken. De verwachting was dat de Vereniging Zeeuwse Molen en het Gilde van vrijwillige Molenaars (in overleg met Erfgoed Zeeland) in 2020 een plan voor het behoud van het vakmanschap van molenaar zouden indienen waarvoor subsidie verstrekt kon worden. Mede als gevolg van covid 19 is dit nog niet ingediend.

Heroverweging (uitbreiding) van de financiële ondersteuning bij restauraties, noodzakelijk onderhoud en reparaties.
Voor wat betreft restauratie kunnen eigenaren van molens een subsidie aanvragen. Sinds 2014 is aan vijf Zeeuwse molens een flinke restauratiesubsidie verstrekt en daarmee zijn deze molens weer in goede staat. Ieder jaar hebben eigenaren de mogelijkheid om restauratiesubsidie aan te vragen. Ruim 10 jaar geleden is besloten geen provinciale subsidie meer te verstrekken voor het onderhoud van molens. Moleneigenaren kunnen wel bij het rijk voor 6 jaar een subsidie aanvragen voor instandhouding (onderhoud) van hun molen. Het al of niet bieden van extra financiële ondersteuning zal betrokken worden bij de visie.

3. Indien Gedeputeerde Staten bereid zijn om een molenvisie op te stellen, wat is dan het tijdpad?

Het uitwerken van een visie heeft een relatie met de strategische agenda cultuur vanaf 2022. Wij zullen u binnenkort informeren over het proces van de totstandkoming van deze agenda en over de wijze waarop de door u genoemde visie hierin betrokken gaat worden.


4. Wij vinden het belangrijk om jongeren extra te betrekken bij het vak van molenaar. Zijn Gedeputeerde Staten bereid om:

Scholen (basis, middelbaar, MBO, HBO) in contact te brengen met molenaars en jongeren de molens te laten bezoeken? Waarom wel / niet?
Ja, dit past bij ons beleid voor Cultuureducatie, onderdeel Erfgoededucatie.

Met de Cultuurbus een combinatie te maken waardoor leerlingen zowel een museum als een molen bezoeken?
Wij zullen deze suggestie doorgeven aan Cultuurkwadraat. Deze stichting voert in onze opdracht de regeling Cultuurbus uit en doet daarbij suggesties aan het onderwijs voor culturele bestemmingen in Zeeland, waaronder erfgoed.