Zeeland moet zich niet te bescheiden opstellen in aandeelhouderschap Stedin

Stedin is de netbeheerder voor elektriciteit en gas in Zeeland. De Provincie Zeeland is voornemens om toe te treden als aandeelhouder in Stedin Holding B.V. door aandelen te verkrijgen en het storten van € 5 miljoen aan kapitaal. Gedeputeerde Staten (GS) heeft Provinciale Staten (PS) verzocht haar wensen en bedenkingen ten aanzien van dit voornemen kenbaar te maken. Dat hebben de Staten middels een vastgestelde brief in de Statenvergadering van 9 februari gedaan. In dit artikel leest u het standpunt van de SGP, verwoord door fractielid Wim Kok.

Randvoorwaarden Provincie Zeeland

Gedeputeerde Staten heeft in een brief aan Provinciale Staten beschreven onder welke randvoorwaarden de Provincie aandeelhouder van Stedin wil worden. Ten eerste moet het financieel verantwoord zijn, ten tweede moet er sprake zijn van een verantwoorde businesscase en ten derde moet er sprake zijn van zeggenschap in Stedin die van betekenis is om de Zeeuwse belangen te kunnen behartigen. De SGP heeft ten aanzien van deze drie lijnen een aantal opmerkingen.

Financieel verantwoord
€ 5 miljoen is een symbolisch bedrag voor Stedin. Voor Zeeland een heel serieus bedrag. Het gemak waarmee het Rijk € 500 miljoen investeert is hetzelfde als waarmee Zeeland € 5 miljoen investeert. Een serieuze investering dus voor de Provincie en verstandig om er goed naar te blijven kijken.

Verantwoorde businesscase

• Prijs van het aandeel: wij betalen een prijs gelijk aan het Rijk + 4%. Dat zou een goede deal moeten zijn. De prijs gaat echter niet alleen over de waardering, maar ook over de voorwaarden. En op dat laatste punt blijkt nu dat het Rijk best wat heeft bedongen, wat de (hogere) prijs prima kan rechtvaardigen. Wij hebben die ‘extra rechten’ niet en betalen in theorie dus meer, zonder te willen stellen dat het teveel is. Het zou natuurlijk wel een reden kunnen zijn waarom de provincie Zuid-Holland het aanbod om aandeelhouder te worden aan zich voorbij laat gaan.
• Aandelen en dividend: in de informatie die Provinciale Staten ontvangen heeft, wordt gehint op dividend. Heel eerlijk: de SGP rekent daar steeds minder op. In 2021 is voor € 200 miljoen aan cumulatief preferente (cumprefs) aandelen uitgegeven aan 42 gemeenten. Cumprefs gaan voor bij dividend. Ze zijn zelfs cumulent, wat betekent dat gemist dividend in de voorgaande jaren ook voorgaat wanneer er weer dividend is. Dus onze zeggenschap is 0,1% en we staan achteraan in de rij bij dividend. De SGP wil graag van GS weten hoe zij naar deze onevenwichtigheid kijkt tussen de verschillende overheden, vooral als het om dividend gaat. Is Zeeland niet opnieuw te bescheiden? En concreet, welk ‘vast rendement’ ontvangen de aandeelhouders van deze cumprefs?
• ‘Rapport Zanders’: dan de verrassing van dit proces, het ‘rapport Zanders’. Het rapport staat niet genoemd in de brief van GS, laat staan dat het rapport actief is gedeeld met Provinciale Staten. Het waren o.a. de technische vragen van de SGP en het doorvragen van het CDA waarop de gedeputeerde aangaf: ‘’er is een extern rapport’’. Als we niet hadden doorgevraagd, wisten we niet van dit rapport af, terwijl nu blijkt dat het voor de onderbouwing zeker van betekenis is. Statenlid Wim Kok: ‘’Ik ben van mening dat GS een actieve informatieplicht heeft en dat dit rapport met Provinciale Staten gedeeld had moeten worden.’’ De SGP is benieuwd hoe GS hier inmiddels zelf naar kijkt. Kan de gedeputeerde zich voorstellen dat PS het op prijs stelt om wetenschap van een rapport als deze te hebben, als onderdeel van haar oordeelsvorming? En zo ja, dat het dan fijn is dit direct met ons te delen of in ieder geval er naar te refereren?

Zeggenschap
Praktisch gezien hebben we geen formele invloed en staan we achteraan in de rij met dividend. Dat maakt dat de aandeelhouderscommissie, ook een vorm van zeggenschap, voor de SGP het springende punt is en blijft. In de commissie Bestuur heeft de gedeputeerde ons verzekerd dat een volwaardige plaats in de aandeelhouderscommissie goed komt en het opnemen van een harde voorwaarde (bijv. opschortende voorwaarde) niet nodig is. Wij vertrouwen daarop. Statenlid Wim Kok:

''Het blijft echter verstandig om in de brief die we naar Stedin gaan sturen, te benoemen dat onze positie in de aandeelhouderscommissie uitgangspunt is voor onze deelname.''

Aandeelhouderscommissie
De conclusie is dus dat wij het van de aandeelhouderscommissie moeten hebben. Kennelijk heeft GS daar dermate vertrouwen in dat we € 5 miljoen kunnen storten. Nog een drietal inhoudelijke vragen over de aandeelhouderscommissie:

1. Hoeveel invloed heeft de commissie precies? Hoe is dat opgeschreven?
2. Wat weet de gedeputeerde van de praktische werking en positie in de praktijk? Is er bijv. contact geweest met enthousiaste leden van deze commissie?
3. Wie gaat daar namens Zeeland in of hoe gaan we dat met elkaar bepalen?

Ondanks dat de zeggenschap slechts 0,1 procent is, zijn we dan wel eigenaar en hebben we dus zeggenschap. Hoe actief gaat Zeeland zich daarin opstellen? Wat de SGP betreft niet te bescheiden.

Wensen Provinciale Staten

In de brief met wensen en bedenkingen van Provinciale Staten staan de volgende wensen:

1. De provincie Zeeland dient een zetel te verkrijgen in de aandeelhouderscommissie van Stedin Holding N.V., op basis van het criterium geografische spreiding, om de Zeeuwse belangen optimaal te kunnen behartigen;
2. Er dient ook aandacht te zijn voor particuliere initiatieven die kunnen bijdragen aan de energietransitie;
3. De ontwikkeling van een nieuwe energie infrastructuur moet blijven passen binnen de Zeeuwse energiesystemen;
4. Bij toetreding tot Stedin Holding N.V. moet gegarandeerd het openbaar belang worden gediend en Stedin dient in publieke handen te blijven;
5. GS dienen zich optimaal in te zetten voor de toetreding van alle Zeeuwse gemeenten tot Stedin Holding N.V.

Standpunt SGP t.a.v. deze wensen
Al met al kan de SGP zich vinden in de voorliggende wensen waarbij we op wens 1 uitgebreid zijn ingegaan. Nog een tweetal opmerkingen over wens 2 en 5.

• Wens 2: de SGP vertaalt aandacht voor particuliere initiatieven als initiatieven van onderop. Denk aan de ondernemers op een bedrijventerrein die samen iets met een accu en het verdelen van energie willen doen. Of die buurman die bezig is met een batterij in zijn achtertuin. SGP vindt echt dat daar meer ruimte en vooral medewerking voor mag komen.
• Wens 5: wij nog benieuwd zijn naar de laatste stand van zaken in het proces bij de gemeentes, heeft GS indruk dat inmiddels allemaal mee doen. Zo nee, welke rol pakt GS daarin?

Tot slot, een aandeelhoudersstrategie is, geheel terecht overigens, niet van toepassing. We blijven wel graag op de hoogte van het vervolg en verloop daarna, proactief.