Luister naar de boeren!

Op vrijdag 7 oktober 2022 werd door Provinciale Staten gedebatteerd over de Richtingennotitie Landelijk gebied en Stikstof. De SGP vindt het heel belangrijk dat er vooral veel gesproken wordt mét en geluisterd wordt náár de Zeeuwse boeren om tot een Zeeuws plan te komen. Onderstaand de volledige bijdrage, verwoord door Joan van Burg namens de SGP.

‘’Het is een voorrecht te mogen spreken over de mooiste economische sector. Zonder landbouw niet genoeg voedsel. We hebben onze welvaart en sterk gestegen levensverwachting -menselijkerwijs gesproken- ook aan goede voeding te danken. Nederland loopt echter klem. We leven, werken, consumeren en recreëren met steeds meer mensen, met een steeds hogere levenstandaard in een niet groter wordend land. Dat knelt al een tijd, en inmiddels vertaalt zich dat in allerlei problemen, o.a. ook een vastgelopen beleid op het gebied van stikstof en biodiversiteit.

Zeeuwse aanpak

Aan ons de uitdaging om daar een Zeeuwse aanpak voor te smeden. In 2020 hebben we hier al beleid over vastgesteld. Feitelijk spreken we vandaag dus over de update: de richtingennotitie Landelijk gebied en Stikstof. Meneer Remkes, aangesteld om allerlei partijen nog eens goed te beluisteren, gaf als eerste advies om het ‘stikstofkaartje’ van tafel te halen. In Zeeland was dat al gebeurd, want Gedeputeerde Staten had al aangegeven om zonder dat kaartje aan Zeeuwse plannen te werken. Het doel moet zijn ‘de natuurlijke staat van instandhouding’ van gebieden, niet de Kritische Depositie Waarde (KDW). Dat gaat al veel vraagtekens wegnemen.

De SGP wil graag van Gedeputeerde Staten weten wanneer die evaluaties van de natuurlijke staat van instandhouding van alle Zeeuwse gebieden bekend zijn. Dat wringt ons inziens wel met de toch vrijwel onmogelijke oproep van Remkes om binnen 1 jaar piekbelasters sterk te reduceren, verplaatsen of laten stoppen. We weten niet eens wat het probleem is in sommige gebieden. Je zult eerst moeten analyseren wat precies het probleem is in gebieden.

Scheepvaart en stikstof uit buitenland

De SGP is van mening dat de meeste piekbelasters in Zeeland van varende aard zijn, of van over de landsgrenzen. Met andere woorden: de scheepvaart en industrie vanuit België. En dat wordt erg lastig om dat uit te kopen. Daar wordt in het rapport van Remkes niet concreet over gesproken. Oftewel, het rapport Remkes is niet echt voor de Zeeuwse situatie geschreven, wel neemt hij -zeer terecht- de aanpak van praten met bedrijven en bewoners als norm. Dat doen we in Zeeland al, en daar zit ons inziens ook de oplossing.

Luisteren naar wat kan

Hoe gaat de gedeputeerde dat concreet de komende maanden doen?

Mensen kennen hun eigen gebied als geen ander. Zij weten wat kan.

Het is dus zaak om te luisteren naar wat kan. Daar ligt de uitdaging, maar ook de oplossing. De SGP heeft in de afgelopen weken met een landbouwtour veel informatie opgehaald. Dat heeft ons heel veel gebracht. Binnenkort hopen we onze bevindingen te presenteren.

Technische maatregelen

Dan kom je er ook achter dat ‘Den Haag’ al jarenlang allerlei technische oplossingen niet toelaat, die wel mogelijkheden bieden om met aangepaste bedrijfsvoering forse stikstofreductie te geven in de veehouderij. Er zijn in het verleden bijvoorbeeld metingen gedaan naar de stikstofreductie van emmissie-arme vloeren. Misschien moeten er opnieuw van dat soort metingen uitgevoerd worden? Meten is cruciaal voor rechtszekerheid. En dan heb je ook in de toekomst een beoordelingskader over technische maatregelen. Veehouders snakken naar die mogelijkheden. Is Gedeputeerde Staten bereid hier in Zeeland een heel aantal pilots toe te laten, en zo bewijs op te bouwen voor het wel of niet werken van technische oplossingen die de stikstofuitstoot reduceren?

Den Haag een spiegel voorhouden

Want 1 ding is duidelijk: Zeeland heeft geen mestprobleem, we hebben een tekort.

En om dan goede mest uit Zeeland weg te brengen en het jaar daarna kunstmest toe te voegen, is de wereld op z’n kop en totaal tegengesteld aan kringloop denken, wat boeren toch bij uitstek doen.

Dat heeft te maken met wetgeving. Is Gedeputeerde Staten bereid om Den Haag een spiegel voor te houden? Bijvoorbeeld over de kalenderlandbouw? Dat je na een bepaalde datum geen groenbemester meer mag zaaien (waarmee je op natuurlijke wijze stikstof in de grond brengt die de planten het jaar er op nodig hebben) en wat bijvoorbeeld dit jaar slecht uitpakt? En je dus in 2023 meer kunstmest moet strooien om genoeg stikstof bij de planten te krijgen? Daar hebben we Remkes niet over gehoord, maar dat is voor veel akkerbouwers in Zeeland wel een kans, en heel logische kans. Door een klein stukje wetgeving te veranderen, kunnen veel akkerbouwers al aan hun stikstofreductie voldoen.

Scenario’s

Zo zijn er veel zaken te noemen. Nogmaals, luisteren, luisteren en informatie ophalen. Heeft Zeeland hier genoeg capaciteit voor de komende maanden? Heeft de gedeputeerde ook tijd genoeg? Minister v/d Wal heeft de afgelopen maanden alle gesprekken bijgewoond bij dhr. Remkes. Gedeputeerde Staten heeft in de commissie al aangegeven dat Provinciale Staten begin 2023 een tussenstand krijgt. Wij verwachten dus begin volgend jaar een aantal scenario’s die inzicht geven in welke maatregelen wat teweegbrengen, niet alleen in de agrarische sector maar ook in andere sectoren. De SGP gaat er ook van uit dat er geen Zeeuws plan naar Den Haag gaat op 1 juli 2023, voordat Provinciale Staten daarover gediscussieerd hebben en het vastgesteld hebben.

En laten we bij al deze dingen niet vergeten, het gaat over mensen. Die soms al heel veel generaties hun werk doen. Die zijn niet ‘schuldig‘ of ‘fout bezig’. Die hebben jarenlang goed werk geleverd. En ja, soms kunnen dingen beter. De maatschappij wil nu een verandering. Dan is een gewoon gesprek daarover van groot belang, van mens tot mens. Alleen daarmee ga je iets bereiken als overheid. Laten we zuinig zijn op onze Zeeuwen. En onze Zeeuwse boeren. Als maatschappij kunnen we niet zonder boeren, en boeren kunnen niet zonder de maatschappij.’’