Voorjaarsnota 2021: Verwonderd en bezorgd terugzien en een hoopvol uitzien

Op 10 juni 2020 werden in Provinciale Staten van Zeeland Algemene Beschouwingen gehouden met betrekking tot de Voorjaarsnota 2021 en jaarstukken 2020. SGP Zeeland fractievoorzitter Joan van Burg verzorgde een bijdrage over verwonderd en bezorgd terugzien, lessen trekken, omzien naar elkaar in Zeeland waar we graag wonen en werken en een hoopvol uitzien. De volledige bijdrage kunt u hieronder teruglezen.

"Vandaag geven wij ons oordeel over de financiële verantwoording van het jaar 2020 en van de voorjaarsnota – de voornemens voor 2021.

Ik heb nog eens teruggekeken naar de tekst die ik op 25 mei 2020 uitsprak. Toen we net in eerste corona golf zaten. Toen heel de wereld tot stilstand gekomen was. Door iets wat wij als mensen niet konden voorzien, evenmin konden voorkomen. Force Majeur, Act of God heet dat in contracttermen. Het was ook lang geleden dat we het kabinet zich druk hebben horen maken over de vraag of we wel Kerst of Pasen konden vieren. Bijzonder.

We zijn nu ruim een jaar verder. En we kunnen constateren dat van heel veel dingen die wij als Provincie dachten te gaan doen, er het nodige niet gegaan is zoals we dachten. Dit is simpelweg te zien aan de ca 20 miljoen euro die in 2020 niet is uitgegeven, die wel gepland was. Dat zijn enorme bedragen. Daarover later meer.

Lessen uit corona

De reflex in de samenleving lijkt nu wel om zo snel mogelijk terug te gaan naar ‘normaal’. Dat beangst ons wel een beetje. De wereld is tot stilstand gekomen. Heeft ons dat niets te zeggen? Ons heeft het weer wel een spiegel voorgehouden. Veel mensen hebben geleden door de coronacrisis. En nog.
Anderzijds heeft het ook laten zien dat we bijvoorbeeld met substantieel minder vervoer in veel sectoren ook nog heel goed kunnen werken. Sommige dingen hebben dan een langere levertijd, sommige overleggen gaan digitaal. Ook de uitstoot van veel stoffen was afgelopen jaar fors minder. Nog zo’n onverwacht bijeffect. Het heeft ook in veel sectoren meer rust gebracht, de snelle stress kon er blijkbaar even af. Durven we dit soort dingen ook te leren uit de coronacrisis? En dat omzien naar elkaar blijkbaar ook een heel kwetsbaar iets is, en ook erg gewaardeerd ging worden? Wat ons betreft zijn er de nodige lessen te trekken. Ook als provincie. Goed dat de rekenkamer hier recent al een keer naar gekeken heeft, en we binnenkort nog een keer met de Veiligheidsregio in gesprek gaan. En wij hopen dat deze crisis, die we nu misschien voor een deel achter de rug hebben, er ook toe leidt dat we de kwetsbare plekken en structuren in de samenleving in de toekomst beter beschermen. Onze ouderen, ZZP-ers, kleine zelfstandigen, mensen met een beperking. Allemaal groepen dit ook in het grote geweld van crisishulp en regelingen soms toch tussen wal en schip vielen. Het blijft als overheid een hele uitdaging om oog te blijven hebben voor kleinere groepen in de samenleving.

Ik zou nog terugkomen op het bedrag van ca 20 miljoen wat niet besteed is in 2020. De vraag is hoe dat kan. Er zijn veel dingen niet uitgevoerd, door corona. Tot welke problemen heeft dit geleid? Heeft GS daar al een analyse van gemaakt? En als er geen problemen uit voortkomen, is het dan zo dat we blijkbaar met aardig wat minder uitgaven ook toekunnen?

En hoe gaat dat dit jaar? Gaan we dit jaar die 20 miljoen extra uitgeven? Blijkbaar niet, we voegen ca 10 miljoen toe aan de algemene reserve. En de rest gaat dat blijkbaar niet naar de algemene reserve, en haal je het er uit als het echt nodig is. Dat is degelijk financieel beheer, nu wordt er ook weer al 10 miljoen voor dit jaar gelabeld. Maar die 10 miljoen euro extra dit jaar, krijgen we die uitgegeven bovenop de originele begroting zoals in december vastgesteld? En wat is de reden dat van de afspraak is afgeweken om alles wat over is naar de algemene reserve over te hevelen? Of zitten we nu al weeral met een boeggolf van ca 10 miljoen euro die we dit jaar ook niet uitgegeven krijgen? Daar moet ons inziens wel al zicht op zijn, we horen het graag.

Natte infrastructuur

Concreet hebben we nog wel een paar onderwerpen die aandacht vragen.
Natte infrastructuur. Dus bruggen, sluizen etc. Ons inziens heeft provincie Zeeland nog te weinig zicht op wat bijvoorbeeld het groot onderhoud van de Zeelandbrug gaat kosten. Is daar al goed zicht op, hoe dat in de toekomst zal gaan qua kosten? De zinnen in de voorjaarsnota dat er mogelijk een te kort is stellen ons helemaal niet gerust. Dit geldt ook voor de damwanden en oevers langs het Kanaal door Walcheren. Kan GS toezeggen bij de najaarsnota hier een beter beeld van te hebben? Zeker als provincie waarin we heel erg afhankelijk zijn van verbindingen over grote wateren is dit ons inziens van groot belang.

Cultureel erfgoed

Een ander beleidsveld wat onze warme belangstelling heeft is Cultuur. En deze keer meer specifiek het cultureel erfgoed. Al meerdere keren hebben wij – met anderen – aandacht gevraagd voor diverse onderdelen daarvan. Monumentale molens, boerderijen, beeldbepalende kerken, maritiem erfgoed etc. Onze vraag is of GS bereid is een meer samenhangende visie op te stellen mbt cultureel erfgoed. Zodat daar ook meer gericht beleid op gemaakt kan worden, ook m.b.t. het inzetten op subsidiestromen vanuit Den Haag en eventueel Europa.

Complimenten

En nu we het toch over Europa hebben, goed dat we de personele capaciteit gaan versterken om meer gelden uit de EU naar Zeeland te krijgen. Andere provincies zijn daar heel wat effectiever in, en dat mag hier ook. Zijn de Zeeuwse gemeentes hierin ook aangehaakt? En wordt het OZO hier goed bij betrokken?

En nu we het toch over personeel hebben, vorig jaar hebben wij aandacht gevraagd voor Strategisch Personeelsbeleid. Goed dat we daar inmiddels over bijgepraat zijn en dat daar werk van gemaakt wordt, als SGP zijn wij hier positief over.

En van personeel naar toekomstig personeel. Voor heel Zeeland. Campus Zeeland en Onderwijs geeft inmiddels mooie resultaten. Het Joint Research Center wordt gebouwd. Wat ons betreft moet dit blijvende aandacht hebben, jongeren goede opleidingen bieden heeft ons inziens veel positieve effecten voor de Zeeuwse samenleving.

Goed, het rijtje complimenten is voorbij. Nog enkele concrete zorgen.

Toezicht en handhaving

Er komt in de voorjaarsnota wat geld bij voor toezicht in het buitengebied. Onze vraag aan de gedeputeerde voor handhaving is of dat voldoende is. We horen zoveel geluiden over veel te beperkte capaciteit voor handhaving in onze natuurgebieden en het buitengebied. Ondermijning, criminaliteit. Wij maken ons daar zorgen over. Wij willen GS vragen om dit najaar met een goede analyse te komen of met de huidige bezetting van de handhaving in buitengebied en de havens, er voldoende capaciteit is in Zeeland. En dan gaat het dus niet alleen over de mensen van de RUD, maar ook over de mensen van de terreinbeherende organisaties, en de politie. Is daar een algeheel beeld van? Wij hebben de indruk van niet, of niet voldoende.

Evides / PZEM

Ten aanzien van de ontvlechting van Evides uit PZEM is het goed om te zien dat het Rijk bereid is om ons hierin concreet met een bijdragen van 10 mln te helpen. De uitdaging is nu om als provincie vanuit dit aanbod tot een ontvlechting te komen die recht doet aan ieders belang, ook dat van PZEM. Voor de SGP is hierin de inmiddels door GS aangekondigde juridische toetsing op een aantal onderwerpen een belangrijk gegeven om tot een zorgvuldig besluit te komen. Liefst door externe deskundigen van naam en faam op dit specifieke onderwerp.

Openbaar vervoer

Dit is een onderwerp wat extra aandacht vraagt. Zo wij begrepen hebben kunnen we met behulp van de corona steun van het Rijk het OV in Zeeland zoveel mogelijk laten rijden. De vraag is hoe dat in 2022 zal gaan. Want of er dan nog evenveel mensen met het OV zullen gaan is zeer de vraag. Een basisniveau zal toch nodig zijn. Graag horen we hoe GS dit ziet en hoe wij hier bij betrokken worden.

Natura 2000 en Zilte teelten

Afgelopen relatief rustige tijd ivm geen fysieke bijeenkomsten in Middelburg heeft ons wel gemotiveerd om waar het kon, wel langs te gaan bij bedrijven en organisaties. En daarbij hebben we iets bijzonders gezien in sommige Natura 2000 gebieden. Blijkbaar mag je in sommige gebieden wel grasland met regelmaat bemeste en hooien, maar dat gras omploegen en er zilte groenten telen – met nagenoeg geen toevoeging van mest – dat mag niet. Provincie Zeeland heeft dat geen bezwaar, maar vanuit Den Haag krijgt zo’n ondernemer dan toch een boete. Want het past niet in het beheerplan. Op papier is dat te volgen, maar in de praktijk niet. Want waarom zou je – als je als Zeeland juist zilte teelten wilt – dit niet mogelijk maken? En daarmee dan ook nog minder stikstof belasting? Het zou ons heel wat waard zijn als hier een goed gesprek over gevoerd gaat worden tussen prov Zeeland en Den Haag. Aan de hand van concrete situaties.

Binnenvaart

Ook de binnenvaart is een sector waar we veel tijd in gestoken hebben. Dat deden we altijd al, maar nu niet minder. Het is een sector die zeer zeker bij Zeeland hoort, maar waar ons inziens veel te weinig aandacht is. Het is ook een sector die zorgt voor een vorm van heel duurzaam vervoer. We hebben er vragen over gesteld een paar maanden geleden of het klopt dat er steeds minder ligplaatsen zijn in Zeeland. Dinsdag kwamen de antwoorden binnen. En die gaven volgens ons reden om daar een motie over te maken, die ik bij deze indien. Wij vragen GS daarin om de knelpunten te bekijken en met een plan te komen om te kijken hoe het aantal ligplaatsen – daar waar nodig - kan worden uitgebreid. Want wij willen dat binnenvaartschippers in Zeeland een goed thuis hebben.

Wonen

Als laatste wonen. Velen hebben het aangehaald. Als SGP hebben we hier al vaak aandacht voor gevraagd. Het is van groot belang voor de Zeeuwen. Wonen en bouwen daar waar je je thuis voelt. En ons inziens liggen er nog veel kansen in leegstaande gebouwen. Dat kost geen landbouwgrond of natuur, en lost ook leegstand problemen op. Wij steunen van harte de motie mee in die de VVD al heeft ingediend.

Houvast in moeilijke tijden

En als laatste. Onlangs was het Hemelvaartsdag. En ook daar gaat het over woningen. Jezus zie toen tegen zijn volgelingen, tegen degene die in hem geloven: in het huis mijns Vaders zijn vele woningen, anders zou ik het U gezegd hebben. Ik ga heen om uw plaats te bereiden. Voorzitter, een hoopvolle boodschap. Dus weet, geloof en hoop geven houvast, ook in moeilijke tijden. Ik hoop dat u allen hier hoop uit put. Ook als het werk, en leven, veel tegenslagen kent."